Bài viết được thực hiện bởi tác giả Nguyên Thảo và được đăng tải trên Ngôi Sao – Chuyên trang giải trí của VnExpress. Quý khán giả có thể truy cập bài báo gốc tại đường link này
Aaron Toronto, đạo diễn phim ‘Đêm tối rực rỡ’, uống rượu nút lá chuối, tập thoại giọng Bắc xưa để vào vai Chí Phèo trong kịch truyền thanh cùng tên.
Thay vì dùng đạo cụ truyền thống, êkíp khai thác âm thanh làm phương tiện chính, giúp khán giả tự do tưởng tượng bối cảnh và nhân vật.
Trước thay đổi bất ngờ, đạo diễn Vũ Phúc Ân chọn Aaron Toronto – một ‘Chí Phèo ngoại quốc’ – nhằm giúp khán giả tập trung vào âm thanh thay vì hình ảnh, đúng tinh thần của kịch truyền thanh.
Aaron Toronto tưởng mình chỉ hỗ trợ tìm diễn viên cho vai Chí Phèo, nên rất bất ngờ khi được giao vai. Sau nhiều trao đổi với êkíp, anh nhận lời vì tìm thấy sự đồng điệu trong nghệ thuật.
Dù là người Mỹ, Toronto đã sống ở Việt Nam hơn 20 năm và nỗ lực nghiên cứu văn hóa, ngôn ngữ để nhập vai chân thực. Thử thách lớn nhất của anh là nói giọng Bắc và sử dụng từ cổ, phương ngữ đặc trưng của tác phẩm từ thập niên 1940.
Đạo diễn Vũ Phúc Ân tiết lộ Toronto có tửu lượng tốt. Để trải nghiệm cảm giác say, anh uống hết một chai rượu nút lá chuối. Sáng hôm sau, anh tỉnh dậy trong trạng thái mơ màng, cơ thể rã rời – giống hệt Chí Phèo sau cơn say khi được Thị Nở chăm sóc.
‘Vai trò của nghệ sĩ là biết cảm thông. Chí Phèo cuốn hút tôi nhờ tính nhân văn, dạy con người thấu hiểu. Đừng đánh giá ai qua ngoại hình, hãy nhìn vào bên trong’, Toronto nói.
NSƯT Phạm Huy Thục (giữa), vai Bá Kiến, từng nghĩ kịch truyền thanh chỉ đơn giản là đọc kịch bản và thu âm. Tuy nhiên, quá trình tập luyện khiến ông nhận ra đây là thử thách lớn.
‘Không có hình ảnh hỗ trợ, mọi cảm xúc, xung đột đều phải truyền tải qua giọng nói. Điều này đòi hỏi diễn viên tập trung cao độ và luyện tập kỹ lưỡng’, ông cho biết.
Bên cạnh các nghệ sĩ trình diễn, nhóm diễn viên quần chúng và làm tiếng động giữ vai trò quan trọng.
Với trọng tâm là giọng nói và hiệu ứng âm thanh trực tiếp, êkíp sử dụng đạo cụ thủ công để tái hiện tiếng nước chảy, bước chân, gió thổi, và tiếng chai lọ vỡ ngay trên sân khấu.
NSƯT Đinh Linh, nhạc sĩ của dự án, cho biết bên cạnh giọng nói và hiệu ứng tiếng động (foley), vở kịch còn kết hợp sáo, đàn tranh, trống cái, trống đế, hát chèo, đồng dao… để tái hiện không gian làng quê Bắc Bộ xưa.
Anh cho rằng đây không chỉ là cách làm mới nghệ thuật truyền thanh, còn góp phần bảo tồn, phát huy giá trị âm nhạc dân gian Việt Nam.
NSƯT, đạo diễn Nguyễn Tường Phương, người gắn bó với kịch truyền thanh từ nhỏ, xúc động khi Chí Phèo gợi lại ký ức thơ ấu.
Ông trân trọng Aaron Toronto vì đã nghiên cứu văn hóa Việt Nam và nhập tâm vào vai diễn.
Tiến sĩ, đạo diễn Hoàng Duẩn đánh giá cao cách dẫn dắt vở kịch, đặc biệt là lời dẫn giúp khán giả tách biệt nghệ sĩ và nhân vật.
‘Êkíp làm việc chỉn chu, từ diễn xuất đến kỹ thuật ánh sáng, thể hiện sự chuyên nghiệp và đầu tư công phu’, ông nhận xét.